سرچشمه صبر حضرت زینب کبری سلام الله علیها

حضرت زینب سلام الله علیها:

زینب، دختر امام علی(ع( و حضرت زهرا(س( که در سال پنجم یا ششم هجری در مدینه متولد شد. وی همسر عبدالله بن جعفر بود و در واقعه کربلا با دو فرزندش در کنار برادرش امام حسین)ع) حضور داشت. فرزندانش در این جنگ به شهادت رسیدند. با پایان یافتن جنگ، وی و دیگر بازماندگان کاروان امام(ع) به اسارت درآمدند و به کوفه‌ و از آنجا به شام برده شدند. خطبه‌های او در کوفه و شام (در مجلس یزید(معروف است. وی درسال ۶۲ قمری درگذشت.

نسبت،ولادت،نام ،کنیه ولقب:

زینب دختر امام علی)ع) و حضرت فاطمه )س) است معروف‌ترین نام وی زینب است که در لغت، به معنای «درخت نیکو منظر» آمده و معنای دیگر آن «زین اب» یعنی «زینت پدر» است.

حضرت زینب(س) در پنجم جمادی الاولی در سال پنجم یا ششم هجرت، در مدینه دیده به جهان گشود.

بر اساس روایات متعدد، نام‌گذاری حضرت زینب (س)، توسط پیامبر اسلام )ص) صورت گرفت. گفته‌ شده است که جبرییل از سوی خداوند این نام را به پیامبر (ص) رسانده است.

هنگامی که پیامبر اسلام (ص) قنداقه وی را طلبید،او را بوسید و فرمود:

"به حاضران و غایبان امّتم وصیت می‌کنم که حرمت این دختر را پاس بدارند. همانا وی مانند خدیجه کبری )س) است."

برای وی، القاب فراوانی نقل شده است، همانند عقیله بنی هاشم، عالمه غیرمعلَّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی،معصومه صغری، امینةاللّه، نائبةالزهرا، نائبةالحسین، عقیلة النساء، شریکة الشهداء، بلیغه، فصیحه، و شریکةالحسین.

حضرت زینب(س) از جمله افرادی در خاندان رسول الله(ص) هستند که نام شریفشان را خود خداوند متعال تعیین کرده اند؛ یعنی این فرزند بزرگوار امیرالمؤمنین علی(ع) از ابتدای تولدشان مورد توجه خاص خداوند متعال بوده اند، ایشان تحت تعالیم الگوهای بالای انسانیت؛ یعنی در کنار خاندان وحی تربیت شدند و یکی از توصیفات حضرت زینب(س) این بود که پیامبر اکرم(ص) درباره ایشان فرمودند: «او شبیه همسرم خدیجه(س) است».

ویژگی ممتاز بانوی صبر و استقامت

ویژگی های حضرت زینب(س) این بود که تا حدی که توان داشت، به خانواده خود، چه به برادرانش و چه به همسرش عبدالله بن جعفر خدمت می کرد، به طوری که در تاریخ آمده که هیچ گاه خلاف خواسته شوهر خود کاری انجام نداد و البته تمام این ها را از مادرش حضرت فاطمه(س) آموخته بودند.

جمله ای در بیان مقام علم لدنی حضرت زینب(س)

امام سجاد(ع) جمله معروفی درباره حضرت زینب(س) دارند، که به ایشان می فرمایند: «أنْتِ الْحَمْدُ للهِ عالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَة وَ فَهِمَةٌ غَیرُ مُفَهِّمَة؛ شکر خدا، تو دانای بدون آموزگار هستی و تو بانوی فهیمی هستی که فهماننده ای نداشته ای» حضرت زین العابدین(ع) در این جملات به صراحت اعلام می کنند که عمه شان حضرت زینب(س) علم لدنی دارند؛ یعنی خداوند متعال مستقیما علم الهی را در وجود این بانوی بزرگوار قرار داد و ایشان بدون این که تحت تعلیم ظاهری قرار بگیرند، واجد علوم الهی شدند.

عفت و حجب و حیای حضرت زینب(س)

نقل است که یکی از همسایگان امیرالمؤمنین(ع) در کوفه می گوید: «من پنج سال در همسایگی ایشان زندگی می کردم، اسمی از زینب(س) شنیدم، ولی شخصیت او را ندیدم» یعنی آنقدر حیا و عفت حضرت زینب(س) زیاد بود که حتی در برابر چشمان نامحرمان ظاهر نمی شد.

اگرچه حضرت زینب(س) در واقعه عاشورا بسیار بی تابی می کردند، ولی امام حسین(ع) دعا کردند که خداوند آرامش و سکینه را بر قلب ایشان فرود آورد و بدین ترتیب، ایشان آرامش پیدا کردند و تمام سختی ها و مصیبت های کربلا را تحمل کردند و توانستند پیام کربلا را به گوش کسانی که از آن غافل بودند و از ترس، به یاری سیدالشهداء(ع) نیامدند، برسانند

ایشان در تمام جنگ ها همراه امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن(ع) بود و بردباری بسیار زیادی داشت .

ایشان صبر و رضا را از پدر و برادر خود آموخته بود، صبر پدر را در فقدان حضرت زهرا(س) و صبر برادر را در برابر دشواری های کربلا دیده بود، همان طور که امام حسین(ع) می فرماید: «إلهِی صَبْراً بِقَضَائِکَ، تَسْلیماً لِأمْرِکَ؛ خدایا من، در برابر قضاء تو صبر می کنم و در برابر امر تو تسلیم هستم» حضرت زینب(س) نیز در برابر امر و تقدیر الهی کاملاً صبور و شکیبا بود.

حضرت سیدالشهداء(ع) در هنگام وداع به خواهر گفتند: «مرا در نماز شبت دعا کن» وقتی امام معصوم(ع) به کسی بگوید مرا دعا کن، جایگاه چنین فردی بسیار بالا و متعالی است و این نشان می دهد که حضرت زینب(س) به جایگاه عصمت بسیار نزدیک بوده اند.

آرامش خواهر به واسطه دعای برادر

اگرچه حضرت زینب(س) در واقعه عاشورا بسیار بی تابی می کردند، ولی امام حسین(ع) دعا کردند که خداوند آرامش و سکینه را بر قلب ایشان فرود آورد و بدین ترتیب، ایشان آرامش پیدا کردند و تمام سختی ها و مصیبت های کربلا را تحمل کردند و توانستند پیام کربلا را به گوش کسانی که از آن غافل بودند و از ترس، به یاری سیدالشهداء(ع) نیامدند، برسانند.

رضایت و تسلیم محض در برابر پیشگاه خداوند

وقتی حضرت زینب(س) پیکر آغشته به خون برادر را دیدند، به خداوند عرضه کرد: «أللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنَّا هَذا الْقُرْبان؛ پروردگارا این قربانی را از ما بپذیر» و حضرت با این جمله نشان دادند که رضایت و تسلیم در برابر امر الهی در گفتار و شخصیت او موج می زند .

 یکی دیگر ازجملات حضرت زینب(س) که نشان دهنده صبر بالای ایشان است، این جمله است که فرمودند: «ألْحَمْدُ للهِ الَّذی أکْرَمَنَا بِالشَّهَادَةِ؛ سپاس خدایی را که ما را با شهادت گرامی داشت»، حتی حضرت زینب(س) هنگامی که فرزندان خود را در کربلا از دست داد، از خیمه بیرون نیامدند و این نشان می دهد که روح این بانوی بزرگوار، چقدر باعظمت بوده است.

جز زیبایی هیچ ندیدم !

پس از واقعه کربلا، هنگامی که یزید به حضرت زینب(س) گفت: «آیا دیدی خداوند با شما چه کرد و در کربلا چه به سرتان آمد؟» حضرت در جواب یزید فرمودند: «مَا رَأیْتُ إلَّا جَمِیلاَ؛ من چیزی جز زیبایی ندیدم» این جمله بسیار پر معنای حضرت زینب(س) نشان دهنده مقام صبر و رضای این بانوی با عظمت است که همیشه تسلیم امر و قضای الهی بودند و هیچ گاه به درگاه الهی شکوه و شکایت نکردند.

زینب (س) حافظ پیام عاشورا بود!

سخنرانی حضرت زینب(س) در کوفه که هیچ مردی جرأت بیان آن سخنان را نداشت، حقیقتا برای همه بهت آور بود، اگر سخنرانی حضرت زینب(س) در کوفه نبود، قطعا حضرت سیدالشهداء(ع) نمی توانستند پیام خود را به گوش جهانیان برسانند.

چگونه می توان از این صبر و شکیبایی حضرت زینب(س) الگو گرفت؟

صبر، نیاز به یک پشتوانه معرفتی دارد؛ یعنی انسان باید حقیقت امور را بشناسد تا بتواند صبر کند، اگر انسان بداند که در پس آنچه برایش اتفاق می افتد، چه حقیقت، معنا و حکمتی نهفته است، آن گاه می تواند در برابر سختی ها و ناملایماتی که برایش رخ می دهد، صبر و شکیبایی کند.

نکته دیگر برای الگو گرفتن از صبر و شکیبایی حضرت زینب(س) توجه به جایگاه صابرین در قرآن کریم است، آنجا که خداوند متعال می فرماید: «إِنَّمَا یُوَفَّی الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَیْرِ حِسَابٍ؛ شکیبایان پاداش خود را بی حساب [و] به تمام خواهند یافت.» (سوره مبارکه زمر، آیه شریفه 100)