شرک

r سخن قرآن کریم درباره شرک
قرآن کریم مى فرماید: إِنَّ اللهََ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَآءُ[1]؛خداوند مشرک  را  نمى  آمرزد  و  غیر  مشرک را از هر که بخواهد مى آمرزد .

در آیه اى دیگر خالق یکتا درباره شرک مى فرماید: وَمَا یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُم بِاللهَِ إِلاَّ وَهُم مُّشْرِکُونَ[2] ؛ وبیشتر آنها که مدعى ایمان به خدا هستند ، مشرکند .

ستاره   و  فلک  و روزگار مخلوقند                     چنان روند که ایزد بدو دهد فرمان

کسى که صنع بیند و خداى نشناسد                    بدان که هست بر او نام آدمى بهتان

( عنصرى )

r اشاره
شرک عبارت است از این که غیر خدا را هم ، در خداوندى و ربوبیت مؤثر بدانیم و اگر با این عقیده آن غیر را بندگى کنیم ، آن را شریک در عبادت قرار داده ایم و اگر او را عبادت نکنیم ولیکن او را در چیزى که رضاى خدا در آن نیست ، اطاعت کنیم آن را شریک در طاعت و بندگى دانسته ایم ؛ حالت اول را شرک جلى و دوم را شرک خفى مى نامند .

r اقسام شرک

 شرک آشکار و شرک پنهان در قرآن کریم با ماده « عبد » بیان شده است .

1 ـ شرک در عبادت به معنى پرستش :

قَالُواْ نَعْبُدُ أَصْنامَاً فَنَظَلُّ لَهَا عَـکِفِینَ[3] ؛ مشرکان گویند : ما این بت ها را مى پرستیم و هر روز براى پرستش آنها مقیم بتخانه ایم .

2 ـ شرک در عبادت به معنى اطاعت :

أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَـبَنِى ءَادَمَ أَن لاَّ تَعْبُدُواْ الشَّیْطـنَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ[4] ؛ اى فرزندان آدم آیا با شما پیمان نبستیم که شیطان را نپرستید چون او دشمن آشکار شما است [منظور اطاعت است نه پرستش] .

مسئله شرک در اطاعت از مهم ترین گناهان است که در قیامت دامن گیر آدمى مى شود ؛ یعنى در آن روز کسانى که بر خلاف امر فرمان داده اند و کسانى که فرمان ناحق را اجرا نموده اند به کیفر شرک در اطاعت مى رسند .

آفرینش   همه  تنبیه  خداوند  دل  است                     دل  ندارد  که ندارد به خداوند اقرار

این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود                   هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار

( سعدى )

rحکایت
چشم در چشم خورشید
« شیبه » یکى از مشرکان بود و پدر و برادرش در جنگ احد به دست مسلمانان کشته شده بودند . او همیشه در کمین رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) بود تا در یک فرصت مناسب ، آن حضرت را بکشد و انتقام خون برادر و پدرش را بگیرد . سال ها گذشت تا ماجراى جنگ حنین در سال هشتم هجرت پیش آمد . در آن بحران شیبه که فرصت را مناسب دید ، خود را آماده کرد و به پشت سر پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) رفت تا نیت پلید خود را اجرا کند .

خداوند ، پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) را از نیت پلید شیبه آگاه کرد . پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) بى درنگ به عقب برگشتند و مشتى بر سینه شیبه زدند و فرمودند : « به خدا پناه مى برم از شر تو اى شیبه » .

شیبه مى گوید : « لرزه بر اندامم افتاد . ناگهان چهره پیامبر را دیدم و در همان دم احساس کردم که محبوب ترین افراد روبه روى من است ، به گونه اى که از چشمم عزیزتر است . همان دم به یکتایى خدا و رسالت پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) گواهى دادم و مسلمان شدم و گفتم : گواهى مى دهم که خداوند تو را از نیّت مخفى من آگاه ساخته است » .

پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) دست بر سینه اش نهادند و فرمودند : « خدایا شیطان را از او دور کن » .

پس از خاتمه جنگ ، پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم)به من فرمودند : « خواسته خدا از خواسته تو بهتر است »[5] .

 

 

--------------------------------------------------------------------------------

[1] _ نساء : 48 .

[2] _ یوسف : 106 .

[3] _ شعراء : 71 .

[4] _ یـس : 60 .

[5] _ بحار الانوار : ج21 ، ص156 ـ 181