بد گمانی

بدگمانى در قرآن مجید
« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ »
«اى کسانى که ایمان آورده اید! از بسیارى از گمان‌ها بپرهیزید. چرا که بعضى از گمان ها گناه است.»

? اشاره: 
«سوء ظن» و بدگمانى قسمى دیگر از بهتان است، یعنى این که چیزى را که از کسى ببیند یا بشنود و در آن گمان بد نماید و از گمان خود پیروى نماید و به احتمال صحیح و جهت صلاح در آن کار اعتنایى نکند.  
بدگمانى در روایات اسلامی
مولا امیرالمؤمنین على (علیه السلام) مى فرمایند: «ایاک ان تسییء الظن فان سوء الظن یفسد العبادة و یعظم الوزر؛ از سوء ظن بپرهیز، چرا که سوء ظن و بدگمانى عبادت را فاسد، و پشت انسان را از بارگناه سنگین مى کند.» 

در حدیثى جامع و تکان دهنده از همان حضرت مى خوانیم: «لا ایمان مع سوء ظن؛ کسى که سوء ظن دارد ایمان ندارد.»  
از امام المتقین،‌مولا امیرمؤمنان على (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: «حسن الظن یخفف الهم و ینجى من تقلد الاثم؛ حسن ظن اندوه را سبک مى کند،‌از آلوده شدن به گناه رهایى مى بخشد.»  
? پیامدها و آثار شوم بدگمانی
1ـ از میان رفتن «اعتماد» در بین افراد جامعه. 
2ـ برهم زدن آرامش جامعه. 
3ـ ایجاد جرم و جنایت و فساد در اجتماع.
4ـ سوءظن در واقع یک ظلم آشکار بوده  و عبادت انسان را از بین مى برد. 
5ـ سبب مى شود که انسان به سرعت دوستان و نزدیکان خود را از دست بدهد. 
6ـ مانع از رسیدن به واقعیت ها می‌شود.
 در حدیثى از امیرمؤمنان على (علیه‌السلام) چنین نقل شده که فرمودند: «مَن ساءَ ظَنَّه ساءَ وَهمَه؛ کسى که سوء ظن داشته باشد تفکر او خراب می‌شود.»  
سوء ظن به خداى متعال 
حضرت داود پیامبر (علیه السلام) در مناجاتش مى گفت: «پروردگارا! کسى که تو را بشناسد و حسن ظن به تو نداشته باشد ایمان نیاورده است.»  
لقمان حکیم به فرزندش می‌گفت: «فرزندم، نسبت به خدا حسن ظن داشته باش، سپس از مردم سؤال کن کیست که نسبت به خدا گمان نیک داشته باشد و خدا مطابق آن با او رفتار نکند؟»  
عوامل و انگیزه‌هاى بدگمانی
بدگمانى همانند سایر صفات ناپسند اخلاقى از ضعف ایمان ناشى مى شود و از دیگر عوامل آن مى توان به موارد زیر اشاره کرد:
1ـ آلودگىدرون و بیرون انسان.
2ـ همنشینىبا بدان.
3ـ زندگىدر محیط‌هاى فاسد و آلوده. 
4ـ حسد و کینه توزى و تکبر و غرور. 
5ـ داشتن عقده‌ى حقارت. 
راههاى درمان بدگمانی
1ـ تلاش براى توجیه صحیح کارهاى که به نظرم مبهم مى آید و موجب بدگمانى مى شود.
در حدیثى از رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) می‌خوانیم: «اطلب لاخیک عذرا فان لم تجد له عذرا فالتمش له عذرا؛ براى برادر مسلمانت (جهت توجیه اعمالش) عذرى  جستجو کن و اگر عذرى نیافتى باز هم کوشش کن عذرى بیابی». 
2ـ اجتناب از تجسس در کار دیگران. 
3ـ ترتیب اثر ندادن به بدگمانی. 
درروایات اسلامى مى خوانیم: «اذا ظننتم فلا تحققوا؛ هنگامى که گمان بد بردید، به آن ترتیب اثر ندهید